III Międzynarodowy Plener- Terapia Sztuką "Kolorowy świat wokół nas"
Niczym francuscy impresjoniści czy uczniowie Jana Stanisławskiego artyści ponownie wyruszyli w plener, tym razem spotykając się na granicy Warmii i Mazur w Reszlu, gdzie już po raz trzeci odbył się III Międzynarodowy Plener- Terapia Sztuką „Kolorowy świat wokół nas”.
Idea pleneru narodziła się w 2018 r. Jej pomysłodawcą była Dyrektor Zespołu Opieki Zdrowotnej w Reszlu Katarzyna Ślimak oraz kętrzyński karykaturzysta, prezes Stowarzyszenia Artspiracja oraz członek Stowarzyszenia Polskich Artystów Karykatury (SPAK) Mirosław Krzyśków, który przyjął na siebie zadanie komisarza pleneru. W międzynarodowym, multidyscyplinarnym reszelskim plenerze w tym roku spotkali się artyści z Polski, Niemiec oraz Ukrainy.
Wśród nich krakowski malarz akwarelista, architekt i wykładowca Politechniki Krakowskiej im. T. Kościuszki dr Krzysztof Ludwin, twórca oraz członek założyciel Stowarzyszenia Akwarelistów Polskich SAP, a także autor podręcznika PWN z cyklu: "Ucz się od polskich mistrzów"- "Nauka malowania akwarelą" i książki "O kolorze w architekturze".
W plenerze uczestniczył również pochodzący z Pabianic rysownik, karykaturzysta i ilustrator Sławomir Łuczyński, wieloletni członek Stowarzyszenia Polskich Artystów Karykatury (SPAK), wielokrotnie prezentowany na indywidualnych wystawach i nagradzany autor niezliczonych satyrycznych obrazów, rysunków publikowanych na łamach gazet oraz ilustracji książkowych.
Kolejnym uczestnikiem był urodzony na Warmii, a od lat mieszkający w Niemczech Andreas Malecki- malarz, rysownik satyryczny, grafik i poeta, związany ze Stowarzyszeniem Polskich Artystów Karykatury (SPAK), Stowarzyszeniem Artspiracja oraz grupami "Format" i "Złota Linia", której był pomysłodawcą i założycielem, uczestnik licznych wystaw i konkursów satyrycznych.
Podobnie jak w zeszłym roku w plenerze udział wzięli także studenci Krzysztofa Ludwina z koła akwarelowego Politechniki Krakowskiej: Oleksandra Lenyk, Michalina Zyga i Bohdan Szatkowski oraz, po raz pierwszy, Nicol Kraiga z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, dla których plener był okazją do wspólnej nauki, a przede wszystkim do szlifowania akwarelowego warsztatu pod czujnym okiem profesora.
Tegoroczny plener gościł także Aleksandra Dyla, cenionego polskiego fotografa, operatora filmowego, autora kilkunastu filmów dokumentalnych i fabularyzowanych realizowanych między innymi dla Telewizji Polskiej oraz wystaw fotograficznych dokumentujących filmowe podróże i obrzędy ludowe na terenie Żywiecczyzny. Dzięki niemu powstała niezwykła wrażeniowa relacja filmowa z reszelskiego pleneru i warsztatów.
Artyści przez kilka dni tworzyli dzieła malarskie poszukując inspiracji w warmińskiej i mazurskiej przyrodzie oraz architekturze, wzajemnie się inspirując i wymieniając malarskimi doświadczeniami. Podczas wspólnych spacerów i międzypokoleniowych spotkań dojrzałych artystów z wkraczającymi w świat sztuki studentami powstało kilkanaście wyjątkowych prac w technice akwareli i akrylu, które zostały przekazane Zespołowi Opieki Zdrowotnej w Reszlu. Wśród nich znalazły się kolorystyczne widoki reszelskich zabytków, subtelne pejzaże znad warmińskich jezior i motywy kwiatowe, portrety oraz barwnego kompozycje z pogranicza surrealizmu.
Nie był to jednak tradycyjny artystyczny plener. Podobnie jak w ubiegłych latach głównym jego założeniem było zorganizowanie dla pacjentów Zespołu Opieki Zdrowotnej w Reszlu specjalnych warsztatów malarskich, zgodnie z plenerowym hasłem "Terapia sztuką". Pozytywny wpływ sztuki na psychikę człowieka znany jest od dawna, a jej „lecznicza moc” bywa również nieoceniona jako pomoc w leczeniu chorób fizycznych. Artterapię, jako rodzaj psychoterapii, stosowano już pod koniec XIX w. we Francji. W Polsce rozpopularyzował ją na początku XX w. wybitny pedagog i etyk prof. Stefan Szuman oraz krakowski onkolog prof. Julian Aleksandrowicz, który wprowadził terapię sztuką do szpitali jako uzupełnienie tradycyjnych metod kuracji. Terapia sztuką wykorzystuje wiele dziedzin artystycznych, począwszy od różnorakich form sztuk plastycznych po film, muzykę i taniec. Zaangażowanie w działania twórcze ma moc oczyszczającą- pozwala otworzyć się i uwolnić nagromadzone emocje związane z przeżytą traumą, lękiem czy chorobą. Równocześnie uwalnia od napięcia, rozładowuje frustracje i redukuje stres, dając odprężenie. Często także uczy jak na nowo spojrzeć na świat pozytywnie, a także pomaga odbudować poczucie własnej wartości i wiarę w swoje możliwości, co skutecznie pomaga w leczeniu i powrocie do zdrowia. Co ważne, w artterapi nie istotne są umiejętności czy posiadanie artystycznego talentu, lecz sam proces twórczy i własna ekspresja pacjenta. Terapeuta natomiast nie jest nauczycielem czy krytykiem, ale spełnia rolę przewodnika i towarzysza w twórczym procesie i odkrywaniu jego znaczeń. Podobnie kolor może mieć istotne terapeutyczne znaczenie. Koloroterapię znano już w starożytności, a jako formę wspomagającą leczenie stosowano ją od końca XIX w. Podobnie jak światło, otaczające nas barwy oddziałują zarówno na psychikę, jak i ciało, stymulując różne części układu nerwowego. Kolor wywołuje, a także odzwierciedla różne emocje, wprowadzając nas w nastrój apatii, depresji, euforii czy radości, uspakajając lub pobudzając do działania.
Dlatego właśnie kolor stał się głównym tematem tegorocznych reszelskich warsztatów. Artyści nie zajmujący się zawodowo terapią zastąpili na kilka dni szpitalnych opiekunów i terapeutów. Pacjenci . na chwilę stali się artystami, kartka papieru i płótno miejscem do wyrażenia własnej ekspresji, a kolor sposobem do oddania własnych uczuć i emocji. Podczas trzydniowych warsztatów artyści wykorzystali nieprzypadkowo dwa media malarskie: akwarelę i akryl. Wymagająca skupienia i precyzji w delikatnych i płynnych pociągnięciach pędzla akwarela o subtelnych barwach pomaga w wyciszeniu i odprężeniu. Natomiast akryl w intensywnych kolorach uwalnia emocje, pobudza do działania, stając się doskonałą formą do wyrażenia ekspresji. Obydwie techniki malarskie okazały się dobrym wyborem, spotykając się z dużym, a przede wszystkim aktywnym zainteresowaniem pacjentów.
Panująca w Polsce pandemia, która początkowo zagroziła realizacji warsztatów i wymusiła obostrzenia sanitarne, przyniosła nieoczekiwanie pozytywne skutki. Zajęcia realizowane w ubiegłych latach w szpitalnych wnętrzach zostały bowiem przeniesione przed szpitalny budynek. Słoneczna sierpniowa pogoda, bujna zieleń drzew oraz barwne obrazy "Ptaki mazurzaki" autorstwa Mirosława Krzyśkowa zdobiące fasadę ceglanego budynku, stworzyły idealną do zajęć atmosferę. Pacjenci mogli choć na chwilę zapomnieć o szpitalnych salach i ciesząc się pogodną aurą oddać artystycznym działaniom.
Pierwszy dzień warsztatów miał charakter poznawczy. Był okazją do poznania się i przełamania barier niepewności zarówno wśród pacjentów, jak i artystów. Doskonałą do tego metodą okazała się karykatura. Malowane kilkoma kreskami przez Mirosława Krzyśkowa pełne ciepłego humoru portrety pacjentów oraz pracowników szpitala, wywoływały uśmiech, a także zachęcały do wspomnień i rozmów, przygotowując do wspólnego plastycznego działania w kolejne warsztatowe dni.
W drugim dniu głos oddano pacjentom. Podobnie jak w zeszłym roku, każdy mógł spróbować swoich malarskich umiejętności wykonując wspólnie z Andreasem Maleckim i Mirosławem Krzyśkowem akrylowy obraz. Tym razem jego tematem był portret. Zajęcia pobudziły wyobraźnie pacjentów i wyzwoliły w nich energię twórczą, angażując do zespołowej, kreatywnej pracy. Pomimo manualnych ograniczeń stworzyli barwną realistyczną kompozycję, grubo, impastowo nakładając farbę pędzlem i palcami.
Ostatniego dnia warsztaty zostały podzielone na dwie części. W pierwszej, studentki Oleksandra Lenyk i Michalina Zyga zaprezentowały pacjentom technikę akwareli, opowiadając o jej warsztatowych tajnikach i wykonując subtelne prace z motywami pejzażowymi i kwiatowymi. W drugiej części, kilku pacjentów podjęło trudne wyzwanie i dzięki fachowym wskazówkom przyszłych adeptek sztuki wykonało niezwykle interesujące prace, których przewodnim wątkiem stał się kolorystyczny pejzaż oraz woda.
Na zakończenie niezwykłego, twórczego spotkania w reszelskim ZOZ odbyła się plenerowa wystawa, na której zaprezentowano zarówno prace artystów biorących udział w plenerze, jak i barwne obrazy wykonane podczas warsztatów przez pacjentów. Była to niepowtarzalna okazja do inspirujących wspólnych rozmów o sztuce i zapadające głęboko w pamięć artystyczne wydarzenie, w którym przestrzeń szpitala została zaanektowana i emocjonalnie oswojona przez malarskie dzieła.
Pełne ekspresji i barw spotkania z dojrzałymi i młodymi artystami oraz prowadzone przez nich warsztaty pobudzające wyobraźnie i emocje uatrakcyjniły, niekiedy bolesną szpitalną codzienność pacjentów, stając się także nową formą terapii. Równocześnie praca z chorymi, cierpiącymi osobami wywołała szczególnie u młodych artystów wiele twórczych emocji, uwrażliwiając ich na kontakt poprzez sztukę z drugą osobą. Z całą pewnością reszelskie plenery nie są zwyczajnymi artystycznymi spotkaniami i pozostaje mieć nadzieję, że staną się one stałym, cyklicznym wydarzeniem w Reszlu, znajdując naśladowców także w innych polskich miastach.

Elżbieta Lang

Alex Lenyk - akwarela - Ukraina

Alex Lenyk - akwarela - Ukraina

Bogdan Szatkowski - akwarela - Kraków

Elzbieta Lang - fotografia - Kraków

Elzbieta Lang - fotografia - Kraków

Mirosław Krzyśków - grafika, rysunek - Kętrzyn

Sławomir Łuczyński - malarstwo - Pabianice

Sławomir Łuczyński - malarstwo - Pabianice

Krzysztof Ludwin - akwarela - Lanckorona

Krzysztof Ludwin - akwarela - Lanckorona

Krzysztof Ludwin - akwarela - Lanckorona

Krzysztof Ludwin - akwarela - Lanckorona

Andreas Malecki - malarstwo - Niemcy

Andreas Malecki - malarstwo - Niemcy

Andreas Malecki - malarstwo - Niemcy

Michalina Zyga - akwarela - Lublin

Michalina Zyga - akwarela - Lublin

Michalina Zyga - akwarela - Lublin

Nikola Kiraga - malarstwo - Warszawa

Nikola Kiraga - malarstwo - Warszawa

Ryszard Grazda - grafika - Kraków

Ryszard Grazda - grafika - Kraków

Krzysztof ZOZ Reszel

IrenaZOZ Reszel